اخبار

روی جلدهای مرتضی ممیز
۱۳۹۱/۱۲/۱۴

روی‌جلدهای مرتضی ممیز
کتاب . نشریه/
این کتاب در هفتمین سالگرد رفتن مرتضی ممیز و با حمایت خانواده‌ی آن زنده‌یاد منتشر شد./

۳۱۲ صفحه رنگی
شابک  ۰-۴۴-۶۴۱۳-۶۰۰-۹۷۸/
 ناشر: کتاب آبان
تلفن ۶۶۹۵۵۰۱۲ . نمابر ۶۶۴۰۱۶۴۳/

 مرتضی ممیز بر اساس روشی منظم با ساختاری هندسی کار می‌کرد. روشی که اغلب هم‌نسلان او، همان نسل درخشان و تکرارنشدنی، در همه‌ی جهان کار می‌کردند. نسلی که سررسید و تقویم و یادداشت به همراه نداشتند، اما سر همه‌ی قول و قرارهایشان به موقع حضور داشتند و با انظباط کارهایشان را به انجام می‌رساندند. طراحی‌های روی‌جلد مرتضی ممیز نیز تابع همین روش مشخص است. تقسیم‌بندی‌های هندسی، عنوان‌های واضح، رنگ‌های شفاف و توضیحات و دلایل گوناگون برای تصوری که در پشت تصویر است. در واقع او برای طراحی‌هایش راه حل منطقی پیدا می‌کرد، و گاه منطقی برای طرح‌هایش کشف می‌کرد. در هرحال مرتضی ممیز به قول خودش با همان روش بولدوزروار راه را برای نسل‌های بعد هموارکرد. ناشران را به قبول سلیقه‌ی طراحان گرافیک واداشت و در گفت‌وگوهای دوجانبه و گاه با زبان تحکم و یک جانبه، حضور طراح گرافیک را در نشر الزامی کرد. با تلاش او بود که برای نخستین بار طراح گرافیک در شناسنامه‌ی کتاب‌ها و نشریات مطرح شد.

اوج طراحی‌های روی جلد مرتضی ممیز و حضور پررنگ و گسترده‌ی او در ویترین کتابفروشی‌ها در دهه‌ی هفتاد خورشیدی دیده می‌شود. سال‌هایی که صنعت نشر رونق یافته بود و ناشران جدیدی پا به این عرصه گذاشته بودند. این دوره به نوعی پشت سر گذاشتن دوره‌ی سنتی نشر ایران بود. روی جلدهای یونیفورم مرتضی ممیز برای ناشران جدیدی مانند اسپرک، به نگار، دنیای مادر، شیوا و در مقطعی توس، مشتاقان کتاب را پشت ویترین‌ها مجذوب می‌کرد. وجود بخش‌های ثابت روی‌جلدها با رنگ‌های درخشان و تصویرسازی‌های متنوع بخش متغیر، بازی بصری‌ای بود که او به نمایش می‌گذاشت. تصویرسازی‌ها بسیار متنوع بودند و با روش‌های گوناگون انجام می‌شدند. کاری که او در دو دهه‌ی پیش از آن در کتاب هفته، نگین، ایران‌آباد و فرهنگ‌و زندگی و رودکی تجربه کرده‌بود. طراحی با مداد، قلم فلزی، عکس، کولاژ و… گاهی ترکیب چند روش با هم در این دوره هم دیده می‌شود، اما اساس طراحی ها بر همان تقسیم‌بندی هندسی و ترجیح تصویر بر نوشته است.

 

نگاهی کلی به طراحی‌های روی‌جلد مرتضی ممیز در این مجموعه، از ابتدا تا آخرین ‌آن‌ها ، طراح گرافیکی را معرفی می‌کنند که در طی حدود نیم قرن، ذهنیت و روشی ثابت را با تاثیر از پیشرفت تکنولوژی به کار بسته است. مرور سال‌ها کار و تجربه‌ی او در گستره‌ی نشر و مطبوعات، از دیوان نشاط اصفهانی و کتاب هفته تا یونیفورم‌های درخشانش و آدینه و گفتگو، نشانگر آن است که مرتضی ممیز شعبده‌ی بازی با تصویر و رنگ و فرم را استادانه به‌کار می‌گرفت.

 ساعدمشکی ۱۳۹۱